جزء پنجم
محتوای جزء پنجم

صفحه 82
موضوعات مورد بحث 

آیه 24 نساء

1حرمت ازدواج با زن شوهردار مگر زن شوهردار کافری که در جنگ با مسلمانان اسیر شود اسارت باعث خروج از نکاح کافر است 
ولی اگر زن با شوهرش هر دو اسیر شوند با آن زن نمی شود ازدواج کرد 

همچنین صاحب کنیزی که شوهر دارد می تواند  با شرایطی  بین کنیز و شوهرش حائل شود و در زمان استبراء با کنیز همبستر شود و بعد به شوهرش تحویل دهد المیزان 

2 شرایط ازدواج موقت  به قصد زنا و  زن بازی نباشد. به هدف حفظ پاکدامنی باشد مهریه مشخص باشد کم و زیاد کردن مهریه بعد از مشخص شدن آن به رضایت طرفین اشکال ندارد
3 باید به احکام الهی ملتزم بود چون  احکام خدای عالم به مخلوقات  دارای حکمت و مصلحت است

آیه 25 نساء
4 _اگر توان مالی برای ازدواج با زن مؤمنه ی آزاد ندارید  با کنیز جوان مؤمنه ی دیگران ازدواج کنید نه با کنیز خودتان( چون ازدواج با کنیز خودتان باطل است) 

5-ملاک در مؤمنه ظاهر ایمانی آنان است و الا فقط خدا از ایمان واقعی خبر دارد 

6-همه انسان ها از یکدیگرند و هیچکس بر دیگری برتری ندارد مگر به ایمان لذا از ازدواج با کنیز ننگتان نکند

ازدواج با کنیز باید با اجازه ی صاحبش باشد و مهریه ی او را هم کامل و مناسب حال او و با رضایت به خودشان بپردازد 

7- با کنیزی ازدواج کنید که زناکار نباشد و دوستی پنهانی با  دیگران نداشته باشد در نهان و آشکار شهوتران نباشد

8-اگر کنیزی بعد از ازدواج زنا کرد مجازاتش نصف مجازات زنان آزاد است چون زنای محصنه برای زن شوهرداری صدق می کند که آزاد باشد نه کنیز
لذا مجازات کنیز اگر زنا کند 50 ضربه شلاق است

ازدواج با کنیز  در صورتی است که بترسید اگر ازدواج نکنید به گناه آلوده شوید
اگر صبر کنید  و با حفظ عفت  با کنیز ازدواج نکنید برایتان بهتر است

ولی در المیزان آمده اگر برای حفظ پاکدامنی خود بر ازدواج کردن با کنیز صبر کنید برای شما بهتر از مجرد بودن و آلودگی  به گناه است

آیه 26
فلسفه و دلیل این قوانین و محدودیت ها
 
9-خداوند اراده کرده تا حقایق برای شما روشن شود و با عمل به قوانین الهی  که انبیای گذشته به آن عمل می کردند هدایت شوید  و خداوند با هدایتتان توفیق توبه به شما بدهد  و توبه شما را پذیرفته و نعمت و رحمتش را نصیبتان کند 

که در قوانین خدا حکمت و مصلحت است 

صفحه 83

ایه 27 
1 - خدا با این احکام اراده نعمت و رحمت و پذیرفتن شما را دارد ولی  پیروان شهوات می خواهند شما با شهوترانی و فساد جنسی گرفتار انحرافی بزرگ شوید 

2-چون انسان در مقابل مشکلات و غریزه جنسی ضعیف خلق شده  خدا می خواهد با قانون ازدواج موقت یا دائم با کنیز  مشکلات را برای شما آسان کند 
3-اموال یکدیگر را به ناحق و غیر مشروع و از راه حرام دست به دست نکنید و به تا حق بر اموال دیگران مسلط نشوید مانند قمار معاملات باطل 

4_اموالی که از طریق تجارت شرعی همراه با رضایت طرفین به دست می آورید برای شما حلال است 
5_ جان خود و دیگران را به خطر نیندازید و از خودکشی و کشتن دیگران بپرهیزید  که خدا به مؤمنین رحیم است 
تسلط ظالمانه و به ناحق بر جان و مال مردم  باعث نابودی جامعه بشری و نوعی انتحار اجتماعی است 

آیه 30 نساء

6_کسی که حرامخواری و آدم کشی و  همه نواهی الهی را از روی دشمنی به نیت تجاوز از حدود الهی و از روی ظلم یعنی بدون استحقاق انجام دهد  چون حرام الهی را حلال شمرده  به زودی وارد آتش خواهد شد که این امر بر خدا آسان است

آیه 31 نساء
7_کسانی که از گناهان کبیره (گناهانی که در قرآن صریحا از آن نهی شده است مانند قتل حرام خواری ربا خیانت دروغ غیبت تمسخر به دشمن پشت کردن فساد اخلاقی مثل زنا ) دوری کنند  خداوند  گناهان صغیره آنان را می پوشاند  و آنان را در جایگاهی ارزشمند قرار می‌دهد و گرامی میدارد

آیه 32
شأن نزول
زنان به پیامبر گفتند خدا و پیامبر مردان و زنان یکیست چرا خدا از مردان نام می برد نه از زنان نکند در ما خیری نیست

شأن نزول دوم

ام سلمه  به پیامبر گفت  جهاد برای مردان است نه زنان و ارث زنان نصف آنان است کاش ما مرد بودیم و از هر دو محروم نبودیم

شأن نزول  سوم. مردان می‌گفتند خدا کند پاداش ما مانند ارث بیش از زنان باشد و زنان می‌گفتند خدا کند کیفر ما در قیامت نصف مردان باشد 
آیه فوق با بیان حکم کلی ارث هم از آرزوهای بیهوده مانند نمونه های فوق نهی کرد و هم با تعیین ارث جلوی خواسته های اختلاف برانگیز را گرفت

لذا فرمود

چیزی که خدا با آن بعضی را بر بعضی  برتری داده آرزو نکنید که آرزویش مایه فساد و حسد است
این تفاوت ها و برتری ها اقتضای خلقت و لازمه زندگی دنیاست 

 خدا به حسب خلقت  مردان را در بعضی چیزها بر زنان و زنان را در بعضی چیزها بر مردان برتری داده است

بعضی آرزوها با ذات و نیاز و سعادت انسان  نمی سازد

زن و مرد به فراخور حال خود از آنچه با تقوا و عمل صالح کسب می کنند بهره مندند در کنار آن با تلاش خود از فضل خدا و رحمت و برکات خود بجویید و با دعا بخواهید

  تفاوت ها و برتری ها در زن و مرد . اکتساب فضل الهی با تلاش و دعا همه آگاهانه و از روی حکمت و مصلحت است  که خدا بر همه چیز آگاه است

آیه 33
قانون کلی ارث 
آنچه که پدرومادر خویشان و همسران بعد از مرگ خود بر جای می گذارند بهره ای برای موالی است موالی یعنی فرزندان والدین اقوام پسر عمو که در ارث بردن اولویت و  دارند باید سهم ارثشان داده شود که خدا شاهد بر تقسیم ارث است

 صفحه 84

آیه 34 
شأن نزول 
سعدبن ربیع زنش حبیبه دختر زید بن ابی زهیر را به خاطر نافرمانیش سیلی زد 
پدر دختر نزد پیامبر رفته گفت کریمه ام را همسر سعد قرار دادم به او سیلی زد. پیامبر اسلام طبق قانون اولیه فرمود قصاص کنید. که آیه نازل شد و حکم ویژه این امر را که مربوط به خانواده است بیان کرد 
مردان شبانه روز نگهبان و سرپرست و کارگزار و خدمتگزار زنان اند  و رهبر جامعه کوچک خانواده اند 

به دو دلیل 
برتری جسمی و عقلی 
پرداخت نفقه و مهریه به زن 
صفات زن های صالحه 
فرمان بردار خدا و مطیع شوهر 
و حفظ کننده اسرار و اموال و حقوق شوهر در غیاب او  یعنی دوری از زنا و فاش کردن اسرار زناشویی و دوری از اسراف و تبذیر 

روش برخورد با زن  بسیار سرکش 

 موعظه. اگر تاثیر نداشت
 
قهر کردن و در رختخواب روی خود را برگرداندن.
رختخواب را جدا کردن و سخن نگفتن 

 و اگر اثر نداشت 

.تنبیه زدن با چوب مسواک  که نه جراحت و شکستگی باشد و نه کبودی

ولی اگر اطاعت کردند هیچ راهی و مجوزی برای تنبیه آنان نیست
والا خدا ی بزرگ و بلندمرتبه انتقام گیرنده است 

35.اما اگر اختلافات منجر به ترس از طلاق شد یک داور از طرف مرد و یک داور از طرف زن اقدام به اصلاح کنند. خداوند حکم دو داور را  به حقیقت و مصلحت می رساند یا سازش خداپسندانه یا جدایی معقولانه بدون دلخوری

36 زیربنای اعتقادی و اخلاقی اخلاق خانواده

خدا را عبادت کنید و از شرک بپرهیزید عبودیت و توحید ریشه ی اخلاق خوب
به پدر و مادر و اقوام و خویشان و مسکین و در راه مانده و همسایه قوم و خویش و همسایه بیگانه و همسایه دور و نزدیک یا مسلمان و غیر مسلمان و به همسفر و همکار و همسر و همدم و همنشین و کسی که برای امری به انسان روی آورده و بردگان و خدمتکاران احسان کنید

ریشه ی همه ظلم‌ها و بی اخلاقی ها 

 خدا خیال زده ی متکبر بسیار فخر فروش را دوست ندارد

آیه 37 صفات مختال فخور
بخیلانی اند که مردم را هم به بخل دعوت می کنند

 و دارایی های خود را که خدا به آنها داده مخفی می کنند تا کسی توقعی نکند.

کافرند و گرفتار عذاب خوار کننده اند

صفحه 85

38 اموال خود را از روی ریا  و بهره برداری انفاق می‌کنند

ایمان به خدا و روز قیامت ندارند

همنشین شبطانند که بدترین همنشین است